Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Η εκδήλωση για το φάρμακο & την περίθαλψη στην Ελλάδα των μνημονίων

Μικρογραφία

Το Σήμα ευχαριστεί θερμά την Σταματίνα Σαρίκα, Φαρμακοποιό και τ. Υπεύθυνη του Κεντρικού Φαρμακείου του ΙΚΑ για την σφαιρική και εμπεριστατωμένη παρουσίαση που προσέφερε το βράδυ του Σαββάτου, 16/06, στην Ισαύρων 29Γ, με θέμα: «Το φάρμακο και η φαρμακευτική περίθαλψη στην Ελλάδα στα χρόνια του Μνημονίου».

Πτυχές της ομιλίας ήταν η φαρμακευτική αγορά στη συγκυρία και οι αλλαγές που έγιναν μετά το 2010, κάτω από τις ασφυκτικές πιέσεις των μνημονίων και των δανειστών, προκειμένου να μειωθεί δραστικά η Δημόσια Φαρμακευτική Δαπάνη, οι επιπτώσεις αυτής της πολιτικής στην ποιότητα της παρεχόμενης Φαρμακευτικής περίθαλψης, ενώ έγινε αναφορά στα ουσιαστικά σκάνδαλα στον τομέα του φαρμάκου και στις αιτίες τους.

Ενδεικτικό του ενδιαφέροντος της εκδήλωσης για το φάρμακο ήταν η βροχή ερωτημάτων και τοποθετήσεων που διαδέχτηκαν την αρχική παρουσίαση. Παραθέτουμε εκτεταμένα αποσπάσματα της ομιλίας της Σ. Σαρίκα:

 

 

Φάρμακο και Φαρμακευτική Περίθαλψη

 

Όπως είναι φανερό, το φάρμακο είναι απαραίτητο για την διατήρηση αλλά και την αποκατάσταση της καλής υγείας των ανθρώπων. Είναι δηλαδή ένα απαραίτητο αγαθό, που μια πολιτεία, που θέλει να έχει θετικό κοινωνικό πρόσημο, θα έπρεπε να προσφέρει (δωρεάν ει δυνατόν), στους πολίτες της. Την παροχή αυτή την ονομάζουμε Φαρμακευτική περίθαλψη.

Στην Ελλάδα, η Φαρμακευτική περίθαλψη προσφέρεται κατά κύριο λόγο μέσω των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης. Υπήρχε μία πληθώρα ταμείων μέχρι το 2012, που λειτουργούσαν με διαφορετικές νομοθεσίες και προσέφεραν διαφορετικές παροχές στους ασφαλισμένους τους. Γι’ αυτό μιλούσαμε για «απλά» και «ευγενή» ταμεία, δηλ. για απλούς και προνομιούχους ασφαλισμένους και εργαζόμενους (ΔΕΚΟ, Τράπεζες κ.ά.).

Επίσης από το 2017 και στα πλαίσια της αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης, δόθηκε η δυνατότητα πρόσβασης σε όλες τις δημόσιες δομές Υγείας, σε όλους τους μη ασφαλισμένους Έλληνες πολίτες, και τους νόμιμα διαμένοντες αλλοδαπούς, υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτουν ΑΜΚΑ ή κάρτα υγειονομικής περίθαλψης αλλοδαπού (Κ.Υ.Π.Α.) Εννοείται ότι αυτοί έχουν και δικαίωμα φαρμακευτικής περίθαλψης όπως και ασφαλισμένοι.

 Το μεγαλύτερο αλλά και το πρώτο ασφαλιστικό ταμείο που ιδρύθηκε στην Ελλάδα ήταν το ΙΚΑ (Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων). Το ΙΚΑ ιδρύθηκε μετά από μεγάλους εργατικούς αγώνες και εξεγέρσεις(όπως εκείνη του Λαυρίου), που ζητούσαν μια πιο ανθρώπινη ζωή και καλλίτερες συνθήκες εργασίας. Ήταν τέτοιο το μέγεθος και η ένταση των εξεγέρσεων που η αστική τάξη υπαναχώρησε και ίδρυσε το ΙΚΑ το 1934, με πρώτο διοικητή τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Ήταν πραγματικά μια μεγάλη κατάκτηση της εργατικής τάξης. Το 1961 ιδρύθηκε και ο ΟΓΑ.

Μέχρι που φτάσαμε στα χρόνια του μνημονίου, και το 2011 ιδρύθηκε ο ΕΟΠΥΥ (Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας). Άρχισε να λειτουργεί την 1-1-2012. Σε αυτόν εντάχθηκαν σταδιακά όλα σχεδόν τα ασφαλιστικά ταμεία, μέχρι τον Ιούνιο του 2012. Εκτός, μένουν ακόμα το ταμείο της Εθνικής τράπεζας, της Τράπεζας της Ελλάδος και της ΕΥΔΑΠ.

Φυσικά η Φαρμακευτική περίθαλψη ποτέ δεν ήταν δωρεάν. Τα ασφαλιστικά Ταμεία συντηρούνται και λειτουργούν ανέκαθεν, με τις εισφορές των εργαζομένων, των συνταξιούχων, των εργοδοτών και την επιχορήγηση του κράτους. Και αυτή η κρατική επιχορήγηση μπήκε στο στόχαστρο κυβερνήσεων και …θεσμών, για να …«σωθεί» η ελληνική οικονομία.

Κύκλος Ζωής του Φαρμάκου

  1. Φαρμακευτική έρευνα

Η έρευνα για καινούργια φάρμακα γίνεται από τις φαρμακευτικές εταιρείες, κυρίως του εξωτερικού, τα πανεπιστήμια, τα επιστημονικά ινστιτούτα, τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Είναι μια μακροχρόνια διαδικασία που συνήθως διαρκεί περί τα 10 έτη, για να βγει ένα καινούργιο φάρμακο.

  1. Έγκριση Φαρμάκου

Την νόμιμη και ασφαλή κυκλοφορία όλων των φαρμάκων στη Ελλάδα, εγκρίνει, ελέγχει, τροποποιεί, ανανεώνει ή ανακαλεί, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, ο ΕΟΦ. Ο ΕΟΦ λοιπόν εγγυάται και την καλή και ελεγμένη ποιότητα των γενοσήμων φαρμάκων.

 Παράλληλα και επικουρικά προς τον ΕΟΦ, λειτουργεί το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ) το οποίο κατά κύριο λόγο καλύπτει τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς με φάρμακα που δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα. Το ΙΦΕΤ προέκυψε από την συγχώνευση της Κρατικής Φαρμακοβιομηχανίας και της Κρατικής Φαρμακαποθήκης.

 Αλλά πριν ή και παράλληλα με τον ΕΟΦ, λειτουργεί ο ΕΜΑ (European Medicines Agency), ο ευρωπαϊκός ΕΟΦ δηλαδή. Ο ΕΜΑ, εγκρίνει, ελέγχει ή ανακαλεί τα φάρμακα που κυκλοφορούν σε όλη την ΕΕ.

  1. Μαζική Παραγωγή

Η μαζική παραγωγή των φαρμάκων γίνεται από τις Πολυεθνικές, κυρίως όσον αφορά τα πρωτότυπα, και τις Ελληνικές Φαρμακοβιομηχανίες.

  1. Αλυσίδα Διακίνησης
  1. Φαρμακευτικές εταιρείες. Εισαγωγή από τις μεγάλες Φαρμακευτικές εταιρείες του εξωτερικού (με πρώτες εισαγωγικές χώρες την Γερμανία, την Γαλλία και την Ελβετία), ή παραγωγή του φαρμάκου από τις εγχώριες Φαρμακευτικές εταιρείες.
  2. Φαρμακαποθήκες είτε ιδιωτικές ή συνεταιριστικές (χονδρεμπόριο).
  3. Φαρμακεία. Ιδιωτικά φαρμακεία όπου γίνεται η λιανική πώληση, η εκτέλεση των συνταγών των ταμείων και η εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων και των άλλων καταναλωτών του φαρμακευτικού προϊόντος.
  4. Επίσης σήμερα λειτουργούν και 30 φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, από όπου χορηγούνται δωρεάν, φάρμακα υψηλού κόστους (χημειοθεραπευτικά και άλλα).
  5. Το φάρμακο, το συνταγογραφεί ο ειδικός γιατρός στον κάθε ασθενή, ανάλογα με τις ανάγκες της πάθησης του, είτε αυτός είναι ιδιώτης γιατρός, είτε ασφαλιστικού ταμείου, είτε είναι γιατρός νοσοκομείου.
  6. Η Διαφήμιση του φαρμάκου. Τα τελευταία χρόνια, στα πλαίσια της προώθησης των πωλήσεων, και με δεδομένο το φαινόμενο, το φάρμακο να θεωρείται ένα απλό εμπορικό προϊόν, βλέπουμε να αυξάνεται συνεχώς η διαφήμιση φαρμάκων (των ΜΗΣΥΦΑ δηλ. των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων), αλλά και κάποιων μαγικών συμπληρωμάτων διατροφής. Και αυτό, τόσο στην τηλεόραση όσο και στο internet και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με πληροφορίες ελεγχόμενης επιστημονικής ακρίβειας. Πώς αλλιώς θα δημιουργηθεί η ζήτηση και θα αυξηθούν οι πωλήσεις; Τι σημασία έχει αν είναι προϊόντα φαρμακευτικά που δεν μπορούν να χορηγούνται ανεξέλεγκτα και δεν είναι απλά εμπορικά προϊόντα;

 

  1. Αξιολόγηση Χρήσης- Επανέλεγχος

Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, ο ΕΟΦ παρακολουθεί την ασφαλή χρήση των φαρμάκων και τροποποιεί τους όρους, ανανεώνει ή ανακαλεί, την κυκλοφορία κάθε φαρμάκου. Εδώ λαμβάνονται υπ όψιν οι καταγραφές παρενεργειών και άλλων προβλημάτων που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια της χρήσης τους. Επίσης ο ΕΟΦ πρέπει να εξασφαλίζει την επάρκεια της ελληνικής φαρμακευτικής αγοράς, σε όλα τα φάρμακα που πρέπει να κυκλοφορούν στην ελληνική επικράτεια.

Κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα κατά τα χρόνια του μνημονίου

Κατά τα χρόνια του μνημονίου, δηλ. από το 2010 και μετά, είχαμε ραγδαία επιδείνωση σε όλους τους κοινωνικούς δείκτες:

  1. Υψηλά ποσοστά ανεργίας με υψηλότερα το 2013. Στο γενικό πληθυσμό 27,5% και στους νέους 15-24 ετών 58,3%. Ενώ στις χώρες του νότου ήταν 18,6% και 46,9%, και στις χώρες της ΕΕ28 10,8% και 23,6% αντιστοίχως.
  2. Υψηλό ποσοστό μακροχρόνια ανέργων. Δηλαδή με πάνω από 12 μήνες έξω από την αγορά εργασίας (το 72% του συνόλου των ανέργων το 2016).
  3. Μεγάλη μείωση μισθών και συντάξεων. Ακόμη χαμηλότερους μισθούς για τους νέους έως 25 ετών.
  4. Νέες εργασιακές σχέσεις, όπου νέοι προσλαμβάνονται για μερική απασχόληση, δουλεύουν ανεξέλεγκτες ώρες με κυριολεκτικά μισθούς πείνας και τον συνεχή φόβο της απόλυσης. Επίσης ανθεί η ανασφάλιστη εργασία.
  5. Μαζική μετανάστευση νέων επιστημόνων στο εξωτερικό. Τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, αλλά και οι πολύ χαμηλοί μισθοί οδήγησαν σε μαζική φυγή των νέων στο εξωτερικό. Έχουμε δηλ. ένα μαζικό brain drain (που είναι ο καινούργιος όρος). Να σημειώσουμε ότι οι νέοι αυτοί επιστήμονες εκπαιδεύτηκαν, σε πολύ υψηλό επίπεδο, στα ελληνικά πανεπιστήμια, με χρήματα του ελληνικού λαού, και τώρα γίνονται ανάρπαστοι από της χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής, της Αυστραλίας ή και της Ασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι εδώ και χρόνια η Γερμανία ανακοίνωσε ότι ανέβηκε στη χώρα το επίπεδο της παρεχόμενης ιατρικής περίθαλψης χάριν στις υπηρεσίες των ελλήνων ιατρών.
  6. Υψηλό ποσοστό του πληθυσμού στα όρια της φτώχειας. Η μεγάλη μείωση των εισοδημάτων και η ανεργία οδήγησε ένα υψηλό ποσοστό του πληθυσμού στα όρια της φτώχειας (36% το 2014). Αυτό το ποσοστό περιορίστηκε ελαφρώς το 2016.
  7. Αρνητική φυσική μεταβολή του πληθυσμού. Γήρανση του πληθυσμού. Το 1960 είχαμε 157.000 γεννήσεις και 61.000 θανάτους. Δηλ. λιγότερους από τις μισές γεννήσεις. Και μέχρι το 1990 είχαμε σταθερά περισσότερες γεννήσεις από θανάτους ανά έτος. Από το 2000 και μετά η σχέση αυτή αλλάζει και το 2012 είχαμε 100.000 γεννήσεις και 117.000 θανάτους. Το 2016 έχουμε 93.000 γεννήσεις και 119.000 θανάτους. Με το σταθερά αρνητικό αυτό πρόσημο, αναμένεται μείωση κατά -20,4% στον πληθυσμό το 2050.

 Παράλληλα αυξάνεται το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών, που είναι τα άτομα που χρειάζονται περισσότερο την ιατρική φροντίδα και φαρμακευτική αγωγή.

  1. Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης. Με την βελτίωση των συνθηκών ζωής και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, την εφαρμογή καινοτόμων θεραπειών, την ανάπτυξη της τεχνολογίας και τη χρήση νέων πιο αποτελεσματικών φαρμάκων, οδηγηθήκαμε στην Ελλάδα σε μία αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 9,1 έτη από το 1960 έως το 2015. Ποσοστό μεγαλύτερο από τον Μ.Ο. των χωρών του ΟΟΣΑ. Έτσι το 2015 το προσδόκιμο επιβίωσης στην Ελλάδα ήταν 81,1 έτη έναντι του 82,6 στις χώρες του νότου.

Είναι εύλογο ότι όλα τα παραπάνω οδηγούν σε επιδείνωση της κατάστασης των ασφαλιστικών ταμείων, τόσο λόγω τη μείωσης των καταβαλλόμενων εισφορών όσο και λόγω της αύξησης των ανθρώπων που έχουν ανάγκη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Οι δαπάνες για τη Φαρμακευτική Περίθαλψη

Η οικονομική πολιτική που εφαρμόστηκε από όλες τις κυβερνήσεις από το 2010 και μετά, ονομάστηκε με τον «κομψό» όρο, «πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής». Η πολιτική αυτή, όπως πολύ καλά το νοιώσαμε και το νοιώθουμε όλοι μας, έπληξε βάναυσα, όλους τους τομείς της οικονομίας. Όμως τομέας που δέχθηκε από τις πιο σφοδρές υποβαθμίσεις και αλλαγές ήταν ο τομέας του φαρμάκου.

Είναι γεγονός ότι στον τομέα αυτόν έπρεπε να γίνουν σοβαρές αλλαγές: εκσυγχρονισμός στον τρόπο συνταγογράφησης, έλεγχος των κυκλωμάτων και περιορισμός της ανεξέλεγκτης πολυφαρμακίας.

 Έγιναν αλλαγές. Το ερώτημα όμως είναι:

Προς όφελος τίνος έγιναν αυτές οι αλλαγές; Καθ όσον παρατηρούνται παραδοξότητες όπως θα δούμε παρακάτω.

Εδώ να διευκρινίσουμε ότι με τον όρο Φαρμακευτική δαπάνη εννοούμε την συνολική εξωνοσοκομειακή δαπάνη για φαρμακευτικά και άλλα υγειονομικά αναλώσιμα. Τόσο την δημόσια όσο και την ιδιωτική, όπου συμπεριλαμβάνεται και η συμμετοχή των ασφαλισμένων στα φάρμακα.

Το 2009 η συνολική Φαρμακευτική δαπάνη έφτασε τα 6,1 δις €. Το 2015 η δαπάνη αυτή έφθασε στα 3,8 δις €. Δηλ. είχε μια μείωση κατά -37,6% σε σχέση με το 2009. Αντίστοιχα, η δημόσια δαπάνη από 4,8δις € το 2009, διαμορφώθηκε στα 2 δις € το 2015, δηλ. είχε μια μεγαλύτερη μείωση κατά -58,7%. Η δε ιδιωτική δαπάνη από 1,3 δις € το 2009 έφθασε στα 1,8 δις € το 2015, σημειώνοντας άνοδο.

Παρουσιάζεται δηλ. μία σαφής μετατόπιση από την δημόσια στην ιδιωτική δαπάνη. Στο διάστημα 2012-2017 έχουμε μια περαιτέρω μείωση στη δημόσια δαπάνη κατά -32%, ενώ κατά το ίδιο διάστημα, υπάρχει μια αύξηση στην συμμετοχή των ασφαλισμένων στα φάρμακα κατά 50%. Και αυτό παρά τις συνεχείς μειώσεις στις τιμές των φαρμάκων.

Μέτρα για μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης

Κατά την τελευταία περίοδο έχουν παρθεί μέτρα με στόχο τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης. Τα μέτρα όμως στόχευαν κυρίως στη μείωση της δημόσιας δαπάνης εις βάρος της ιδιωτικής.

  1. Συγχώνευση ασφαλιστικών ταμείων, δημιουργία ΕΟΠΥΥ.
  2. Αλλαγές στα ποσοστά συμμετοχής των ασφαλισμένων στα φάρμακα ανάλογα με την θεραπευτική κατηγορία.
  3. Διαχωρισμός των φαρμάκων σε θετική λίστα (φάρμακα που αποζημιώνονται από τα ασφαλιστικά ταμεία), και σε αρνητική λίστα(φάρμακα που δεν αποζημιώνονται, τα λεγόμενα ΜΗΣΥΦΑ.) Στη συνέχεια έγινε και η λίστα των ΓΕΔΙΦΑ (Γενικής διάθεσης φάρμακα), τα οποία είναι ΜΗΣΥΦΑ (μη συνταγογραφούμενα φάρμακα), σε μικρότερη συσκευασία (δηλ. με λιγότερα δισκία), ώστε να μπορούν να πωλούνται από σούπερ μάρκετ και περίπτερα!! Αντί δηλ. τα φάρμακα να πωλούνται αποκλειστικά από τα φαρμακεία και τους επιστήμονες φαρμακοποιούς πηγαίνουν στο σούπερ μάρκετ σαν ένα απλό εμπορικό προϊόν!!
  4. Συνεχείς μειώσεις των τιμών των συνταγογραφούμενων φαρμάκων τόσο των πρωτοτύπων, όσο και κατά κύριο λόγο των γενοσήμων (εδώ υπενθυμίζουμε ότι παρά τις συνεχείς μειώσεις τιμών παρατηρήθηκε κατά 50% αύξηση στη συμμετοχή των ασθενών).

Πως τιμολογούνται τα φάρμακα:

Ίσως είναι ενδιαφέρον, να πούμε δυο λόγια για τον τρόπο τιμολόγησης των φαρμάκων, επιγραμματικά.

  1. Τα φάρμακα που ευρίσκονται σε καθεστώς προστασίας της πατέντας, παίρνουν ως τιμή τον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών στις χώρες της Ε.Ε. Δηλ. πρέπει οπωσδήποτε να έχουν κυκλοφορήσει σε τρείς χώρες της ΕΕ.
  2. Τα γενόσημα, παίρνουν αρχικά ως τιμή το 50% της αρχικής τιμής του πρωτότυπου, χωρίς όμως όλα τα γενόσημα να έχουν μεταξύ τους την ίδια τιμή. Και τέλος,
  3. Τα ορφανά φάρμακα τιμολογούνται ακόμα και αν κυκλοφορούν μόνο σε δύο χώρες.

Έτσι είναι φανερό ότι τα φάρμακα στην Ελλάδα έχουν από τις χαμηλότερες τιμές μεταξύ των χωρών της ΕΕ.

Κατά την περίοδο 2009-2016, οι τιμές των φαρμάκων υποχώρησαν κατά -12,4% και μέχρι σήμερα ακόμη περισσότερο.

4. Αύξηση στις τιμές των ΜΗΣΥΦΑ. Παράλληλα υπάρχει μια μεγάλη αύξηση στις τιμές των ΜΗΣΥΦΑ καταρρίπτοντας έτσι τον μύθο ότι η απελευθέρωση των ΜΗΣΗΦΑ από τα φαρμακεία θα οδηγήσει σε μειώσεις τιμών. (παραδείγματα: H Ασπιρίνη BAYER των 500mg. To κουτί από 1,81 πωλείται σήμερα 3,41. Τo depon eff. Maximum 1000 mg, από 1.63>2.30. Το κολλύριο tears free 30 amp. 5,43>8,91.

  1. Επιβολή rebate στα φαρμακεία, δηλ. υποχρεωτική έκπτωση σε βάρος του φαρμακείου και σε όφελος του ασφ. Ταμείου, και επιβολή αντιστοίχως claw back στις φαρμακευτικές εταιρίες.Το claw back είναι το ποσό υπέρβασης των πωλήσεων που οι φαρμακευτικές έχουν προσυμφωνήσει με την κυβέρνηση. Την διαφορά αυτή πρέπει οι εταιρείες να την επιστέψουν στα ταμεία του κράτους. Ενημερωτικά, rebate και claw back εφαρμόζεται και στα δημόσια νοσοκομεία με οδηγία του υπουργείου.
  2. Εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Εδώ έχουμε αξιοποίηση του internet. Ο γιατρός μπορεί να έχει πρόσβαση στο ιατρικό προφίλ του ασθενούς και να συνταγογραφεί τα φάρμακα που θεωρεί κατάλληλα γι αυτόν. Η συνταγογράφηση γίνεται πλέον με την δραστική ουσία ώστε να μην επιλέγει ο γιατρός το ιδιοσκεύασμα συγκεκριμένης εταιρίας (που πιθανόν να είχε «κάποιους άλλους» λόγους να προτιμήσει). Αν και πολλές φορές σημειώνει ή λέει προφορικά ή και κλειδώνει στην συνταγή το ιδιοσκεύασμα της προτίμησής του.
  3. Ενίσχυση της κυκλοφορίας των γενοσήμων φαρμάκων τα οποία έχουν σημαντικά χαμηλότερη τιμή από το πρωτότυπο. Το παράδοξο εδώ είναι ότι όλα τα γενόσημα δεν έχουν την ίδια τιμή. Κατά την εκτέλεση της συνταγής, ο ασθενής μπορεί να επιλέξει το πρωτότυπο ή το γενόσημο που επιθυμεί.
  4. Εφαρμογή της ασφαλιστικής τιμής ή τιμής αναφοράς του κάθε ιδιοσκευάσματος. Αυτό σημαίνει ότι το κάθε ιδιοσκεύασμα (π.χ. Lipitor 10 mg. Bt 14 tabl.) εκτός από την Χ.Τ., Ν.Τ., και Λιανική τιμή παίρνει και μία Ασφαλιστική τιμή η οποία συνήθως είναι πολύ μικρότερη της λιανικής τιμής και βάσει αυτής υπολογίζεται η αποζημίωση του ταμείου. Πάνω σε αυτήν υπολογίζεται και η συμμετοχή του ασθενούς. Σε περίπτωση όμως που ο ασθενής επιλέξει να πάρει φάρμακο με υψηλότερη τιμή της ασφαλιστικής, τότε, εκτός από την συμμετοχή του, επιβαρύνεται και με την διαφορά που προκύπτει. Οι υπολογισμοί αυτοί γίνονται από το κεντρικό κρατικό ηλεκτρονικό σύστημα της ΗΔΙΚΑ, στο οποίο είναι συνδεδεμένος ο υπολογιστής του φαρμακείου. Επίσης ο ασθενής επιβαρύνεται και με ένα ευρώ ανά συνταγή. Με όλους αυτούς τους υπολογισμούς προκύπτει η κατά 50% αύξηση στη συμμετοχή των ασθενών που είπαμε παραπάνω.

Αποτέλεσμα αυτού είναι πολλοί ασφαλισμένοι να αδυνατούν να πληρώσουν την συμμετοχή για τα φάρμακά τους και να διακόπτουν την θεραπεία τους. Πόσο μάλλον οι ανασφάλιστοι, οι άνεργοι, οι αλλοδαποί. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε το μεγάλο κοινωνικό έργο που προσέφεραν οι δομές αλληλεγγύης, και ιδιαίτερα τα Κοινωνικά Φαρμακεία που λειτούργησαν στους Δήμους. Μεγαλύτερο από όλα, και με πολύ σημαντικό έργο και παραδειγματική οργάνωση, από την αρχή σχεδόν της κρίσης, είναι το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο (και Φαρμακείο) του Ελληνικού. Και θα ξέρετε ίσως ότι τώρα θέλουν να το οδηγήσουν σε έξωση και ξαφνικό θάνατο, από την ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε.

Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι η κυβέρνηση ψήφισε την πέμπτη στη Βουλή το πολυνομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα, στο οποίο προβλέπονται μέτρα και κίνητρα για τους ασφαλισμένους, ώστε να προτιμούν τα γενόσημα φάρμακα. Όπως, μείωση συμμετοχής και εξίσωση της ασφαλιστικής με την λιανική τιμή. Επίσης προβλέπεται και ένα έξτρα χαράτσι(rebate) για τα φαρμακεία, ένα 0,8% επί της λιανικής, για κάθε πρωτότυπο φάρμακο που δίνουν αντί να δώσουν γενόσημο, παρ όλον ότι η επιλογή δεν είναι δική τους. Επίσης θέλει να ελέγξει το στοκ των φαρμακείων σε φάρμακα!!

(…)

Φαρμακεία

Η αλήθεια είναι ότι στη χώρα μας ο αριθμός των φαρμακείων ήταν και είναι υψηλός. Το 2016 λειτουργούσαν 10386 φαρμακεία εκ των οποίων το 36% στην Αττική. Οι αιτίες γι’ αυτό μπορούν να αναζητηθούν στα εξής:

  1. Στη γεωγραφική ιδιομορφία της χώρας, πολλά νησιά με δύσκολη πρόσβαση και δύσκολες συγκοινωνίες
  2. Στο ότι το φαρμακείο της γειτονιάς λειτουργεί και σαν κέντρο πρώτης ιατρικής συμβουλής, με την ιδιαίτερη σχέση του φαρμακοποιού με τους ανθρώπους της γειτονιάς και πελάτες του (που δίνει πρώτες βοήθειες, δανείζει φάρμακα, κάνει πιστώσεις και άλλες ευκολίες:παίρνει πίεση, κάνει ενέσεις, ακόμα και delivery σε κάποιες περιπτώσεις). Και
  3. Στο ότι προ κρίσης, ήταν ένα επάγγελμα που οικονομικά μπορούσε να ζήσει αξιοπρεπώς, παρά τις ανέκαθεν μεγάλες καθυστερήσεις στις πληρωμές των φαρμακείων από τα ασφαλιστικά ταμεία και το δημόσιο.

Φυσικά πάντα υπήρχαν και κάποια μεγάλα φαρμακεία που λειτουργούσαν με άλλους όρους.

Τα τελευταία χρόνια της κρίσης, και με πρόσχημα την κρίση, όλες οι μέχρι σήμερα μνημονιακές κυβερνήσεις, με τις εντολές του ΔΝΤ και της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ, προσπαθούν με νύχια και με δόντια να αλλάξουν αυτό το μοντέλο, το μοντέλο του φαρμακείου της γειτονιάς. Στόχος τους από τα 10300 φαρμακεία να μείνουν μόνο 3000. Με την αλλαγή της νομοθεσίας και την είσοδο στον κλάδο ξένων προς το φάρμακο κεφαλαίων (Έλληνες και ξένοι επιχειρηματίες, αλυσίδες φαρμακείων, φαρμακευτικές εταιρίες και ποιος ξέρει τι άλλο….) και την δυνατότητα πολλών αδειών φαρμακείου στο όνομα ενός φαρμακοποιού, το φαρμακείο της γειτονιάς έχει πληγεί καίρια. Έχει πληγεί τόσο η επιβίωσή του όσο και η ηθική του. Το ποσοστό κέρδους έχει μειωθεί σημαντικά και είναι κλιμακούμενο ανάλογα με το ύψος της χονδρικής τιμής. Έχει επιβληθεί rebate, δηλ. υποχρεωτική έκπτωση προς όφελος του ασφ. Ταμείου. Το φάρμακο αντιμετωπίζεται σαν ένα κοινό εμπορικό προϊόν,και επιτρέπεται η πώλησή των ΜΗΣΗΦΑ στο σούπερ μάρκετ και το περίπτερο. Ποιός θα συμβουλεύσει τον ασθενή; Ίσως ο υπάλληλος του σούπερ μάρκετ!! Από πολυκαταστήματα επίσης επιτρέπεται και η πώληση συμπληρωμάτων διατροφής και φαρμακευτικών καλλυντικών, τα οποία προ μνημονίων, ήταν αποκλειστικά εμπορική ύλη του φαρμακείου.

Το φαρμακείο θέλουν να το μετατρέψουν σε πολυκατάστημα απρόσωπο, με πολλούς υπαλλήλους, με απάνθρωπο διευρυμένο ωράριο (υπάρχουν φαρμακεία που δουλεύουν καθημερινά και συνεχώς από τις 8πμ. μέχρι τις 11μμ.). Με αυτού του τύπου τη λειτουργία, τα μεγάλα ψάρια που έχουν ξεφυτρώσει παντού,επιδιώκεται να κλείσουν τα μικρά φαρμακεία της γειτονιάς, του ενός ή των δύο εργαζομένων. Και το καταφέρνουν. Πολλά μικρά φαρμακεία έχουν κλείσει. Υπάρχουν και φαρμακεία που αν και φαίνεται να λειτουργούν όπως πάντα, στην πραγματικότητα έχουν αγοραστεί από επιχειρηματίες άσχετους με το φάρμακο, και ο φαρμακοποιός έγινε υπάλληλος στο δικό του φαρμακείο, υπό τις οδηγίες και την ηθική του επιχειρηματία και φυσικά υπό την απειλή της απόλυσης εάν δεν συμμορφώνεται προς τας υποδείξεις.

Επίσης έχουν ανοίξει πολλά ηλεκτρονικά καταστήματα (e-shop). Συνήθως, τα έχουν οι ίδιοι που έχουν και τα μεγάλα φαρμακεία, και πωλούν συμπληρώματα διατροφής, παραφάρμακα και καλλυντικά σε τιμές κάτω της χονδρικής τιμής. Ο ανταγωνισμός είναι πολύ σκληρός και άδικος γι αυτούς τους φαρμακοποιούς που θέλησαν και προσπάθησαν μια ζωή να υπηρετήσουν τον ασθενή, τον ασφαλισμένο, και να εφαρμόσουν τις γνώσεις και την πείρα τους.

Οι φαρμακοποιοί με φαρμακείο, σαν κλάδος, είναι συνδικαλισμένοι στους κατά τόπους φαρμακευτικούς συλλόγους, και τον ΠΦΣ, όλοι ΝΠΔΔ, και μάχονται μέσα από αυτούς. Στους ίδιους συλλόγους, ανήκουν τόσο οι μεγαλοφαρμακοποιοί όσο και οι φαρμακοποιοί της γειτονιάς, με πολύ διαφορετικά συμφέροντα και αντιλήψεις όπως είναι φυσικό. Και αυτό δεν είναι προς όφελος των μικρών φαρμακείων. Ιδιαίτερα σε μια εποχή που αυτά βάλλονται από πολύ μεγάλα οικονομικά προβλήματα και χάνονται μέσα σε αυτά.

Στο παρελθόν, και ιδιαίτερα στην αρχή της κρίσης, έγιναν σημαντικοί αγώνες, και ξεπήδησαν μέσα από αυτούς αγωνιστικές παρατάξεις, που ακόμα σήμερα και συνεχώς αγωνίζονται για την επιβίωση του κλάδου και του φαρμακείου της γειτονιάς.

Συμπεράσματα - Προτάσεις

Το μέλλον, όπως φαίνεται από τα παραπάνω, δεν διαγράφεται αισιόδοξο, όσο ακολουθείται η ίδια πολιτική που δεν έχει στο επίκεντρο τον άνθρωπο, αλλά το ατομικό οικονομικό κέρδος, σε ένα τομέα, που αφορά όλη την κοινωνία και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος και σημαντικός για την Υγεία όλων μας.

Η «ανάπτυξη» που ευαγγελίζονται δεν προϋποθέτει και δεν εξασφαλίζει την καλλίτερη πρόσβαση στις παροχές υγείας για τον απλό πολίτη, εργαζόμενο, συνταξιούχο. Το αντίθετο μάλιστα.

Όμως,

Στον τομέα του φαρμάκου, η επιστήμη και η επιστημονική έρευνα, έκαναν και κάνουν πραγματικά άλματα.

Στα επιτεύγματα αυτά της επιστήμης, στα καινούργια πιο αποτελεσματικά φάρμακα και θεραπείες, πρέπει ΟΛΟΙ οι άνθρωποι, πλούσιοι ή φτωχοί, εργαζόμενοι ή άνεργοι, νέοι ή ηλικιωμένοι, ασφαλισμένοι ή ανασφάλιστοι, ΟΛΟΙ θα πρέπει να έχουν άμεση πρόσβαση. Για μια καλλίτερη υγεία, για μια καλλίτερη ζωή.

Γιατί, Υγεία δεν είναι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας. Είναι η πλήρης σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του ανθρώπου (Π.Ο.Υ.).

 Αυτήν την Υγεία πρέπει να διεκδικήσουμε όλοι μαζί. Και ίσως τότε θα μπορούμε να αισιοδοξούμε.