Το βράδυ της Παρασκευής, 4 Μαΐου, το Σήμα υποδέχεται με χαρά τον Βασίλη Αλεξίου, επίκουρο καθηγητή Θεωρίας της λογοτεχνίας στο Παιδαγωγικό Τμ. Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, ο οποίος θα μας μιλήσει για τον Δημήτρη Χατζή. Το κειμενάκι που ακολουθεί ας θεωρηθεί μία μικρή εισαγωγή στη λογοτεχνική βραδιά του Σήματος:
Δημήτρης Χατζής: ένας «ποιητής» της ιδεολογίας και της πρόζας*
Στο μικρό, από άποψη όγκου, πεζογραφικό έργο (στην ουσία 2 μυθιστορήματα και 4 συλλογές διηγημάτων) του Δημήτρη Χατζή μπορεί κανείς να βρει μιαν «ευ-μορφώτατη» λογοτεχνική ανάπλαση των παθιών και των καημών του μακρού (και ας έγραφε ο μεγάλος Eric Hobsbawm πως ήταν σύντομος!) πυκνού και πικρού ελληνικού 20ου αιώνα. Και μάλιστα, όχι με έναν ηθογραφίζοντα, μηχανιστικά κοινωνιολογίζοντα ή αφελώς σοσιαλρεαλίζοντα τρόπο, αλλά με μια βαθιά γνώση των κανόνων της τέχνης, σε μια διηνεκή πάλη να καταγραφεί, όπως θα το πει στο διήγημά του «Το φονικό της Ιζαμπέλας Μόλναρ»: «η ασίγαστη ανημέρευτη προσπάθεια του ανθρώπου για την ομορφιά, την τέχνη, την ευτυχία, μέσα απ’ την αδυναμία, τη ματαιότητα, την απελπισιά και την άρνηση». Στο έργο τού Χατζή ανιχνεύονται, μελετώνται ή και ερμηνεύονται, όπως ίσως σε κανέναν άλλον νεοέλληνα πεζογράφο, οι υπόγειες, υπόρρητες, μαγματογενείς κινήσεις της νεοελληνικής κοινωνίας του μεσοπολέμου και η μετέπειτα εξέλιξή τους. Και αυτό, όχι ως άνυδρη στατιστική, ως στατική ζωγραφιά ή ως ξερή περιγραφή, αλλά ως ζωντανό γίγνεσθαι στο μεγάλο, βασανιστικό και βασανισμένο, αλώνι της ιστορίας και στη «μεγάλη πόλη» της τέχνης. Εκεί δηλαδή, όπου οι «σάλπιγγες των νέων καιρών» γκρέμιζαν «τα τείχη της ταμπάκικης Ιεριχώς» μαζί με «ουρλιαχτά μηχανών» και πετάρισμα «τρομαγμένων πουλιών», εκεί που ο «Σιούλας ο ταμπάκος» δεν ντρέπεται, πια, να ακούει το «αδερφέ μου» από έναν «γύφτο», εκεί όπου το φως -απ’ τα μεγάλα μάτια της κομμουνίστριας Μαργαρίτας Περδικάρη καθώς αντικρίζουν το εκτελεστικό απόσπασμα- μας λέει ακόμη και σήμερα: «Καληνύχτα ντε!...», εκεί τέλος -αυτό στο Διπλό Βιβλίο- όπου ο Gastarbeiter («στις πολιτείες της καινούργιας δουλοπαροικίας και της προσφυγιάς») «Κώστας του ΑΟΥΤΕΛ» πασχίζει να «γράψει» τη δικιά του ιστορία, το δικό του βιβλίο για να φτιάξει μιαν άλλη πατρίδα, μιαν άλλη ελπίδα και (γιατί όχι;) μιαν άλλη Ελλάδα.
Και όλα αυτά μαζί με έναν εξαιρετικά αισθαντικό στοχασμό πάνω στην ιστορία, την τέχνη και την πολιτική, όπως αυτός έχει καταγραφεί στο πλούσιο και πολυσχιδές δοκιμιακό και φιλολογικό έργο τού μεγάλου γιαννιώτη συγγραφέα.
